Alberobello – miasteczko, które oszukało króla

405

Alberobello Włochy ze względu na rozwiązanie architektoniczne jest jednym z bardziej charakterystycznych miast w Apulii. Specyfika miasteczka Alberobello wynika z faktu, że jest to jedyne miejsce, w którym znajduje się aglomeracja trulli. To tutaj trulli po raz pierwszy pełnią funkcję miejską, wcześniej były to budynki wykorzytywane na terenach rolniczych. Nie dziwi mnie, że rzesze turystów odwiedzają miasteczko, bo pozwala ono poczuć się jak w bajce, białe domki ze stożkowatymi dachami dają wrażenie czegoś nieulotnego, na pograniczu jawy i jaźni.

Jeśli masz jakieś pytania odnośnie podróży, albo chcesz podzielić się zdjęciami i przeżyciami z Apulii, zapraszam do mojej grupy na Facebooku.

Alberobello jest wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co zaowocowało zwiększeniem liczby turystów w miasteczku. Dodajmy do tego dobre połączenia miedzy Alberobello i okolicznymi miejscowościami oraz dobrą bazę turystyczną w samej Apulii, daje to wynik ponad milion odwiedzających w skali roku. Z ciekawostek w samych Włoszech jest aż 58 obiektów na liście UNESCO, z tego 4 w Apulii (Castel del Monte, Alberobello i Matera) a Polsce 17. Wpis na listę UNESCO wiąże się wypełnieniem obowiązujących kryteriów Konwencji przez państwo na którego terenie jest obiekt. Obiekt / Miasteczko mające swoje zaszczytne miejsce wśród zabytków UNESCO jest zobowiązane do składania corocznych raportów, odnośnie stanu, ochrony i zarządzania obiektem.

Alberobello Włochy historia

Powstawanie trulli na terenie Alberobello oraz w Valle d’Itria jest związana z rozdrobnieniem feudalnym, które było charakterystyczne dla XV w. Zmiany w rolnictwie pociągły rozszerzenie osadnictwa na tereny pod uprawę i rolniczą eksportację wcześniej nieuprawianych gruntów. Z rozproszonego osadnictwa pojawiła się potrzeba posiadania własnych gospodarstw rolnych. Miejsca, gdzie można schować urządzenia rolnicze, odpocząć, trzymać zwierzęta. Dlatego na początku XV w. pojawia się prawo Pragmatica de Baronibus, które nakładało podatki od każdego obiektu zabudowanego. To prawo miało wzmocnić pozycję króla, uregulować obowiązki baronów i magnatów wobec korony oraz zapełnić skarbiec.
Właściciele majątków, aby uniknąć płacenia podatków od nowych budynków, rozporządzili wznoszenie budynków prowizorycznych, w stanie surowym. W razie kontroli można je było szybko rozebrać, a później postawić na nowo. Wystarczyło usunąć kilka kamieni, i trullo przypominał stos kamieni, a nie obiekt mieszkalny. Historia trulii to historia przekrętu finansowego na miarę XVw, którego głównym zadaniem było oszukanie króla i niepłacenie podatków od osady miejskiej.

Tak naprawdę dopiero wraz z likwidacją więzów feudalnych w XVIII w, trulli zaczęły przybierać, postać solidnych budowli. Trulli z XV w. było budowane bez zaprawy i z jednym otworem przy wejściu, łatwe do rozebrania. Nowsze konstrukcje z XVIIIw. posiadały szereg usprawnień archikektonicznych – kilka wejść, trwałe mury zespolone zaprawą, dużą ilość pomieszczeń wnikającą z większych potrzeb przestrzennych domowników. Dzięki temu mogły one przetrwać do dziś. Warto pamiętać, że również warunki naturalne i powszechność wapienia, również miała znaczenie na powstanie trulli. Gdyby nie było wapienia, mieszkańcy musieliby wykorzystywać inny materiał budulcowy. Zasoby naturalne Apuli są istonym czynnikiem, który przyczynił się do tworzenia trulli i historii:)

Jak budowano trulli?

Jak budowano trullo? Najpierw trzeba kopać, żeby znaleźć solidny grunt, na którym można postawić fundamenty. Trullo stawiano na bazie czworokąta, a starsze budynki na podstawie koła. Następnie wznoszono kamienie. Takie mury zazwyczaj miały wysokość od 1,60 do 2,00 metra, o grubości od 0,80 do 1,50 metra (te grubsze najczęściej można spotkać w najstarszych trulli). Dach składał się z kręgów kamieni (pierścieni) ułożonych na sucho. Układano je jedno na drugim, i tym samym zawężano pierścień koła.

W końcowej fazie budowy dachu końcu stożek pokryty jest ,,chiancarelle”. Są to płyty wapienne (długie do 7 cm) ułożone skośnie na zewnątrz w taki sposób, żeby woda deszczowa spływała, a nie dostawała się do wnętrza trulli. Na szczycie dach jest zamknięty dużym głazem. Ta pseudo kopuła nazywana jest ,,świecą” . Jest ona łatwa do wykonania, ponieważ nie wymaga użycia zaprawy ani szalunku. A na samym szczycie stożka budowniczy umiszczali dekoracje tzw. sterczynę, którą zdobi się trullo. Są one różne:  gwiaździste,krzyżowe, czy też rogowe. Gdy konstrukcja trullo zostanie ukończona, tynkuje ją się  ją od wewnątrz i zewnątrz. Wapno ma właściwości higieniczne.

Trulli, które powstało jako tymczasowe schronienie, na przestrzeni wieków przeszło różne zmiany funkcjonalne lub przekształcenia. Wczesne trulli zazwyczaj posiadało jedno pomieszczenie, bardzo małe i ciasne, z wnęką (alkierzem), w której znajdowało się palenisko. Zazwyczaj było bez okien, czy też komina. Wraz z przemianami społeczno-gospodarczymi zmienia się nawet funkcja trullo, stając się wygodniejszym domem i tracąc swój tymczasowy charakter. Dziś można spotkać trullo, składające się kilku stożków o różnej funkcji. Od końca XVIII i przez cały XIX wiek obok trulli pojawiły się inne innowacje technologiczne, takie jak studnie lub piwnice do zbierania wody deszczowej.

Co oznaczają symbole na dachach trulli?

W przeszłości na terenie miasteczka żyły różne rodziny, zarówno pogańskie, jak i chrześcijańskie. Symbole były używane przez chłopów jako elementy przebłagalne, magiczne i astrologiczne. Przykład? Trójząb skierowany ku niebu, czyli trzy modlitwy skierowane do Trójcy Świętej. Pamiętajmy, że wszelkie prośby o ochronę domu i powierzenie swojego przeznaczenia skierowane do pogańskich bożków, tajemniczych sił natury, czy też gwiazd itp. są wspólne dla wszystkich narodów w każdym wieku i w każdej klasie społecznej. Ale faktem jest, że ich istnienie na trulli, czasami generuje wymuszoną dyskusję, co do ich znaczenia, czy też wyjątkowego charakteru. Mimo, że podkreślam pewne symbole i znaki mają uniwersalne znaczenie. Prawdą też jest, że niektóre ,,dziwne symbole” np. stożki w kropki, paski, szachownica – nie mają znaczenia, a są po prostu wyrazem poczucia humoru mieszkańców:)

Pogańskie symbole

Symbole pogańskie odwołują się starożytnego kultu zwierząt, znanego Rzymianom. Uczeni przypisują symbol orła – duszy aspirującej do nieba, a głowa konia będzie symbolizować pracę, wół – zaklęcie, pies utożsamieniem rodziny, a kogut symbol czujności. Niektóre interpretacje zmieniały się z biegiem czasu. Dlatego nie ma pewności, co do wszystkich pogańskich symbolów, a ze względu na ograniczoną ilość materiałów historycznych, trudno ustalić ich znaczenie. Dodam, że to starożytni Rzymianie wróżyli z lotu ptaka, czy wnętrzności zwierząt. Dodatkowo większości czynności urzędowych towarzyszyły wróżby,

Magiczna symbolika

W grupie magicznych symboli znajdujących się na trulli z Alberobello są wszystkie znaki zodiakalne, astrologiczne i planetarne. Każdy z tych symboli ma określone znaczenie, zwykle jest patronatem. Na przykład baran jest modlitwą zdrowego i mocnego życia, a znaki Raka, Lwa i Wagi służą jako życzenie powodzenia. Inne ważne i bardzo częste symbole magiczne to słońce, zasada duchowego i materialnego życia mieszkańców trullo, oraz księżyc, obrońca trullo w nocy.

Symbole chrześcijańskie

Wczesne chrześcijaństwo nadało nowy sens symbolom pogańskim, co ułatwiło rozpowszechnienie się religii katolickiej przejmującej święta i symbole pogańskie. W religi chrześcijańskiej słońce reprezentuje boską naturę Chrystusa, podczas gdy Księżyc jest człowiekiem. Procesowi przekształcania symboli zostały także poddane symbole pochodzenia żydowskiego, takie jak sześcioramienna gwiazda i siedmioramienny świecznik. Jednak najczęstszym symbolem jest krzyż, z którym należy modlić się do nieba.

Groteskowe symbole

Cechą charaktersytyczna dla nich jest brak ukrytego znaczenia:) wyraz inwencji twórczej właściciela trullo. W tej grupie będa nawiązana do inicjalów imienia i nazwiska mieszkańców lub odwołanie sie do świata rolnictwa: na przykład gałązki oliwne czy kiście winogron.

Ile czasu na zwiedzanie Alberobello?

Moim zdaniem wystarczą 3 godziny, przy czym warto wziąć pod uwagę, że Alberobello jest na górce i kiedy świeci słońce nie ma, gdzie się schować. Samo miasteczko nie jest duże, ale warto też zwiedzić chociaż jedno trullo w środku. Poza tym od 10.00- 18.00/19.00 jest pełno turystów i wpływa to na poruszanie sie po miasteczku, kolejki do restauracji czy też robienie zdjęć.

Kiedy najlepiej wybrać się do Alberobello?

Mi najbardziej podobają sie tam dwie pory roku – wiosna i zima. W sezonie też jest ładnie, ale słońce daję naprawdę w kość. Dodatkowo jest po prostu tłoczno. Zimą uwielbiam atmosferę Świat Bożego Narodzenia na ulicach Alberobello. Te białe domki przyozdobione lampkami, jodłą i szyszkami pozwalają w pełni poczuć ducha świąt. Oczywiście najlepiej wybrać się tutaj zmierzchem, kiedy domki mienią się lampkami, a w powietrzu czuć grzane wino. A poniżej zdjęcie, jak bajkowo to wygląda:

W okresie wiosennym okoliczna roślinność zaczyna się budzić do życia i w powietrzu czuć zapach świeżych kwiatów, co daje przyjemny zapach w okolicy. Jest ciepło, ale nie gorąco. A tak tylko przypomnę, że miasteczko jest na górce i kiedy są wysokie temperatury, na wzgórzu czuć to jeszcze bardziej.

Jak dojechać do Alberobello (Włochy)?

Jak dojechać do Alberobello z Bari?

Jeśli przyjmiemy jako bazę wypadową Bari, to Alberobello jest położone jakieś 50 km, podróż trwa około 1 godziny. Można się tam dostać autobusem albo pociągiem.

Opisze jak dostać się tam autobusem, ponieważ tym środkiem komunikacji jechałam. Wyjeżdża się z Bari z przystanku: Bari Largo Sorrentino, zaraz po wyjściu z dworca od strony ulicy Giuseppe Capruzzi. Bilety można też zakupić przez internet i okazać przy wsiadaniu.

Bilety można kupić na dworcu w kasach, w kafecie (białe krzesła i namiot stoją przed), lub przez internet. Kafejki, gdzie kupisz bilety to Dea Cafee albo La Brasserie sous les Arcade. Niestety u kierowcy nie można kupić biletów. Moim zdaniem warto tam jechać rano, ponieważ jest to miasteczko położona na górze. W związku z tym, kiedy słońce zaczyna mocniej świecić trudno tam wytrzymać, pomijając oczywiście, że w południe jest więcej turystów. Trudniej o wejście do trulli, czy też kolejki.
Powrót z Alberobello. Przystanek w miasteczku jest naprzeciw hotelu Astoria koło stacji benzynowej. Na stacji można kupić bilet powrotny. Chodź rozsądniejszym rozwiązaniem, wydaje mi się kupienie biletów na samym początku podróży.
Do Alberobello można się dostać z innych okolicznych miejscowości jak: Polignano a Mare, Monopoli.

Autobus Alberobello – Monopoli – Alberobello

Również z Monopoli można dojechać do Alberobello, korzystając z miejskiej komunikacji – autobusu. Autobus wyjeżdża z jeździ z Piazza S. Antonio w Monopoli i zatrzymuj się na via Cavour 14 w Alberobello. Warto przyjść wcześniej i zająć kolejkę, ponieważ autobus przyjmuj tylko tyle osób ile jest miejsc siedzących, słyszałam, że części osób nie zabrał w sezonie. Kursuje od poniedziałku do soboty, nie ma kursów w niedzielę. Czas podróży to około 50 minut. Bilet na przejazd w jedną stronę kosztuje 2,90 euro, a tam i z powrotem 5,80 euro. Godziny odjazdu w rozkładzie obowiązującym od 01.09.2021 do 30.06.2022 r.:

• Alberobello – Monopoli: 6:25, 12:00, 15:30, 18:00
• Monopoli – Alberobello: 5:30, 11:00, 14:20, 17:00

Gdzie zaparkować samochód w Alberobello?

W pobliżu starego miasta są trzy parkingi. Niestety większość parkingów w Alberobello jest za opłatą. Samo centrum Alberobello jest w większej części wyłączone z ruchu, bardzo powszechne są ulice jednokierunkowe lub z całkowitym zakazem wjazdu. Moim zdaniem warto szukać noclegu z miejscem parkingowym, wówczas nie trzeba się martwić o to, gdzie zaparkować.

Parcheggio custodito Romantic Trulli

Parcheggio Largo Giuseppe Martellotta

Alberobello Parking Downtown